De ander om de tuin leiden

Dagelijks worden we om de tuin geleid met nepnieuws. Maar hoe krijgen mensen het voor elkaar om anderen op het verkeerde been te zetten?

Ter relativering: het is niet zo dat mensen per definitie de ander om de tuin willen leiden. Veel mensen geloven zelf in wat ze bedacht hebben. Ze zijn alleen niet kritisch naar hun eigen denken. Of ze generaliseren heel snel.

Chocolade en hoofdpijn

Uit tal van wetenschappelijk onderzoek komt naar voren dat het eten van veel chocolade kan leiden tot hoofdpijn. Daarmee zet ik jullie meteen al op het verkeerde been. Want met de suggestie van het wetenschappelijk onderzoek als rugdekking doe ik meteen alsof ik de waarheid in pacht heb…

Niettemin: toen ik een keer zei dat het eten van veel chocolade tot hoofdpijn kan leiden kwam er meteen een reactie. “Dat is niet waar. Mijn man gaat juist chocolade eten als hij hoofdpijn heeft.” Dat werd met grote stelligheid beweerd. En dus vond die mevrouw dat het niet klopte dat mensen hoofdpijn van chocolade krijgen. Want bij haar man was dat niet het geval, dus het onderzoek klopte niet.

Associatief ordenen

Het op die manier voorbeelden geven past bij de zogenaamde associatieve ervaringsordening (een term van orthopedagoge Dorothea Timmers-Huigen). Je hoort iets, je ziet iets en je koppelt er meteen een associatie aan. Je was een keer misselijk toen je bloemkool bij de groentenman zag liggen, dus je wordt misselijk als je bloemkool eet.

Anekdotisch bewijs

Politici maken graag gebruik van dit fenomeen. Je maakt iets concreet en mensen koppelen dat meteen aan hun emotie. Het is het formuleren van een zogenaamd anekdotisch bewijs.  Dat deed Donald Trump in het kader van de opwarming van de aarde. Hij stond op een koud vliegveld en zei: “Hoezo opwarming van de aarde?”  “It is freezing cold here!”

Zo’n anekdote is niet representatief voor het grotere geheel. Als je echtgenoot chocolade gaat eten als hij hoofdpijn heeft wil dat niet zeggen dat de rest van Nederland ook chocolade gaat eten als men hoofdpijn heeft.

Maar waarom werkt dat voorbeeld toch (een beetje)? Omdat we moeite hebben met abstractie. Als we ons iets concreet voor kunnen stellen helpt dat ons bij het vormen van onze overtuiging. Dat komt omdat bijna alle mensen visueel zijn ingesteld.

We zijn geneigd om dingen die we ons voor kunnen stellen eerder te geloven dan abstracte zaken. En als je daar handig op inspeelt slaag je er in om meer mensen jouw verhaal te doen geloven.

Advertenties

Deugsignaal

Deugsignaal. Dat woord kende ik nog niet. Althans niet als woord. Wel in de praktijk.

Een deugsignaal is een reactie die een bestuurder aan zijn achterban geeft om te laten zien dat hij deugt. Hij heeft zijn maatregelen genomen en zijn zaken prima op orde.  Maar in feite is hij een deugniet. Want een deugsignaal verwijst naar symboolpolitiek.

In de eerste plaats gebruiken mensen een deugsignaal om de aandacht af te leiden. Het ligt allemaal niet aan hen. Het was hen wel wat overvallen, natuurlijk, maar ze hebben hun maatregelen genomen.

In de zorg heerst nogal eens een angstcultuur die het gevolg is van deze deugsignalen. Er is iets mis gegaan op een afdeling. De eindverantwoordelijken schrikken zich een hoedje. Straks komen we in de pers of krijgen we op ons falie van de Inspectie. En wat doen ze? De medewerker(s) die betrokken waren bij het incident worden direct geschorst.

Dat zo’n medewerker er zelf vaak niet veel aan kon doen en moest roeien met de riemen die hij of zij had telt niet. Er moet iemand ‘sneuvelen’. Dan ben je daadkrachtig als bestuurder en heb je je zaken op orde. Dat kun je dan ook tegen de pers of tegen de Inspectie vertellen.

In de tweede plaats wordt het deugsignaal afgegeven als bewijs dat de bestuurder goed bezig is. Hij maakt goede plannen en is op van alles voorbereid. Voortaan worden de pillen door drie mensen afzonderlijk van elkaar gecheckt. Dat zit allemaal zó goed dichtgetimmerd dat er binnen onze organisatie geen medicijnvergissingen meer gemaakt kunnen worden. Het enige probleem is dat er nooit drie mensen tegelijk op de afdeling werken. Het is dus weer een vorm van symptoombestrijding.

Een deugsignaal schept valse hoop en biedt schijnveiligheid. Het is een signaal 'voor de bühne'. Heu deugsignaal deugt dus niet.

Eén april

Vroeger haalde ik wel eens 1 aprilgrappen uit. Tegenwoordig ben ik braaf geworden. Ik doe dat niet meer.

Op 31 maart had ik ’s avonds op de deuren van de toiletten van het hoofdgebouw van mijn werk brieven opgehangen dat het toilet vanwege technische obstipatie niet gebruikt kon worden. Daarbij had ik de handtekening van het hoofd van de technische dienst gebruikt. Dus het zag er heel echt uit.

Ik had dus enig leedvermaak toen ik op 1 april na de koffie de ene na de andere medewerker het plein over zag steken, soms met aanzienlijke nood, teneinde veilig een toilet in een ander gebouw te kunnen bereiken.

Ik was nog van plan geweest om ook de toiletten aan de overkant van zo’n melding te voorzien. Maar dat ging mij net te ver.

Om 11 uur was de verstopping van de toiletten spontaan verholpen. Iedereen kon weer gewoon 'zijn ding doen' zoals dat tegenwoordig heet.

Twee werelden (huiselijk geweld)

Er was een vermoeden van eergerelateerd huiselijk geweld. De vader werd in voorlopige hechtenis genomen. Hij zou zijn volwassen dochter met een strijkijzer hebben bewerkt.

Op de foto’s waren bij de dochter flinke verwondingen te zien aan de armen, in de hals en op het gezicht. De vader zei dat de echtgenoot van zijn dochter dat gedaan had, die man was gewelddadig.

Bij binnenkomst op het politiebureau wilde de vader een Koran. Die was beschikbaar. Maar de Koran werd door de agent niet eerbiedig behandeld. Voordat je de Koran pakt moet je eerst je handen uitgebreid wassen. Ook wilde de vader een gebedskleedje voor in de cel. Ook dat was beschikbaar. Het toilet in de cel was onrein, dat moest eerst gezuiverd worden. En de vader wilde weten waar het zuidoosten was, hij moest immers bidden met het gezicht naar Mekka. Dat allemaal werd voor de vader geregeld.

Twee agenten (waarvan één zelf een moslim) gingen op bezoek bij de moskee. De voorzitter van de moskee zei dat de vader een goede gelovige en een goede vader was. Hij beschermde zijn dochter. Hij had dus niets kwaads gedaan. De dochter was namelijk zonder toestemming van de vader met een man getrouwd. Weliswaar ook een moslim, maar geen goede moslim.

De dochter wilde haar aangifte intrekken, want ze was bang voor de boosheid van haar vader. Hij zou haar thuis op komen zoeken en mishandelen als haar man niet thuis was. Er werd politiebescherming aangeboden. Toen deed de vrouw aangifte. Haar vader had haar uit haar huis onder dwang meegenomen naar zijn huis. Toen ze weer terug wilde naar haar man was hij haar fysiek te lijf gegaan. Fysiek geweld tegen de dochter bleek heel normaal te zijn, er waren tussen 2004 en 2012 ook al meldingen geweest.

Tijdens het verhoor wilde de vader nergens antwoord op geven. Hij hoefde zich niet te verantwoorden voor de Engelse rechter. Hoewel het niet gezegd werd vermoed ik dat de vader alleen de sharia-wetten wilde erkennen. In een later gesprek gaf de vader tegen een andere agent aan dat hij een goede vader was tegen wie niets viel aan te merken: hij beschermde zijn dochters.

Er kwam een rechtszaak. Daarbij werd wettig en overtuigend bewezen geacht dat de man zijn volwassen dochter had ontvoerd en fysiek mishandeld. De vader ontkende alle schuld. Hij was een goede vader die wilde dat zijn dochter weer op het rechte pad kwam. Maar ze wilde niet luisteren.

De vader werd veroordeeld. Hij begreep er niets van en ging in hoger beroep. Hij was immers een goede vader? Met zijn dochter wilde hij geen contact meer. Ze was zijn dochter niet meer.

Een zwaar beroep…

Afgelopen maandag staakte NS-personeel 66 minuten en het gevolg was dat er voor 9 uur helemaal geen treinen reden. Daardoor moest ik een hotel boeken, omdat ik anders niet op tijd op mijn werk zou zijn.

Volgens een bestuurder van de vakbond hebben conducteurs een zwaar beroep. Ze moeten namelijk traplopen in een rijdende trein. Ik kan me voorstellen dat het je leven lang trappen moeten lopen in rijdende treinen leidt tot knarsende knieën. En machinisten moeten vaak een grote stap maken om in en uit de cabine te klimmen.

Maar er wordt nu gedaan alsof alle conducteurs iedere dag trappen lopen in rijdende treinen. In de eerste plaats is slechts een deel van de treinen dubbeldekker. In de tweede plaats valt het met die trappen wel mee: ze zijn voldoende breed en hebben aan beide kanten een leuning. Ze zijn bedoeld als reizigersproof. Zelfs onervaren reizigers mogen niet van de trap storten.

Een tweede zwaarte van het beroep is dat conducteurs dan weer in de warme trein staan en dan weer in de kou. In de zomer was het trouwens omgekeerd: eerst in de koude aircotrein en daarna in de hitte op het perron. Dat doet een aanslag op de gezondheid. Kan ik me voorstellen, maar ik zou ook wel eens willen weten hoe schadelijk het werkelijk is. Misschien raak je er wel gehard door.

Ik zou andere factoren kunnen bedenken die in feite veel belastender zijn: de wisselende diensten, de vervelende reizigers, de ongelukken langs het spoor en de vele virussen waarmee je als conducteur in aanraking komt. Maar dat geldt minstens zo sterk voor personeel in de verpleging.

Maar een deel van de conducteurs heeft van al die problemen geen last. In de afgelopen week maakte ik vier keer een lange treinreis van meer dan drie uur. In die meer dan 12 uur heb ik twee keer een conducteur gezien, dus eens in de zes uur. Ik ben zelf ook twee keer door de trein gelopen. De conducteurs zaten gezellig met elkaar te kletsen in de eerste klasse.

Dan valt het met de last van het traplopen ook nog wel mee. In de verpleging kunnen mensen zich niet zo gemakkelijk aan een deel van hun taken onttrekken.

Spam

Ook vanmorgen weer allerlei spam in de mail, benevens enkele phishing mails. Ik hoop dat ik met het ouder worden die laatsten nog goed in de gaten kan blijven houden...

Ik blijk bij tal van banken rekeningen te hebben. En bij al die banken heb ik een nieuwe pinpas nodig. Dat zijn natuurlijk phishing mails. Dan de spam van vanmorgen:

Hoe ik aan een kalend hoofd ben ontsnapt. Geachte spammers, ik heb al dertig jaar een kalend hoofd. Jullie zijn te laat!

Healthy Deal: Botox specialisten staan versteld, eindelijk een revolutionaire manier om af te vallen. Geachte spammers: ik ben al voldoende afgevallen, met een methode die gratis was.

CBD-olie: nu nóg effectiever. Ik heb wel eens CBD olie geprobeerd, maar het had geen enkel effect op de pijn. Als het effectiever wordt zal het nog steeds waarschijnlijk geen enkel effect hebben, alleen op mijn portemonnee.

Zomerslank naar het strand. Geachte spammers, ik ga nooit zwemmen in zee, dus het maakt me wat dat betreft niet uit hoe slank ik ben.

Ga nu voordelig shoppen met je vriendinnen in Brussel. Geachte spammers, ik ga niet shoppen en kan me niet voorstellen dat ik vriendinnen heb die met mij willen shoppen in Brussel.

Geachte heer A, het is nu de tijd om een traplift aan te schaffen. Geachte spammers, we hebben een trap en een lift. Jullie zijn te laat.

Stimuleer je stofwisseling. Geachte spammers, ik spoor goed, het loopt bij mij allemaal als een trein. Dus houd uw berichten alstublieft bij u.

Het blijkt ook uit deze spam dat mijn lichaam dag-in, dag-uit bloot gesteld wordt aan onzuiverheden. Daardoor raken mijn lichaam en geest in onbalans. Maar er breekt een nieuwe tijd aan. Ik kan weer fit worden door een speciale thee te drinken. Een echte boost voor mijn fysieke en mentale gezondheid. Ik kan een gratis proefpakket aanvragen. Maar dat lijkt me weer ongezond, daar ben ik dan voorlopig nog niet vanaf. Kost me weer stress om die post buiten mijn mailbox te houden.

Daarnaast kan ik van al mijn rimpels af komen. Niet dat ik daar zelf last van heb… Maar ja, anderen moeten er tegenaan kijken. Dus misschien hebben zij mij op de lijst gezet…

U bent toe aan een badkamerrenovatie voor een badkamer zonder valgevaar. Geachte spammers, zolang er zwaartekracht bestaat heb ik overal valgevaar. Maar onze badkamer is al helemaal verbouwd met het oog op de toekomst. Val me niet met jullie spam lastig!

Ook kan ik helemaal ontgiften en herboren worden dankzij een nieuwe kruidenthee. Geachte spammers, ik drink af en toe kruidenthee. Of ik moet ontgiften weet ik niet. Maar willen jullie mijn mailadres ontgiften door niet de hele tijd van dit soort berichten te sturen?

En het maakt niet uit of je adressen blokkeert, de spam blijft maar komen. Bestaat er ook een mail-me-niet register? Misschien maar eens een ander mailadres...

Verkiezingen

Vandaag zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten. In onze vorige woonplaats was ik wel een beetje op de hoogte van de provinciale plannen. Maar in onze nieuwe provincie was het even zoeken. Groen en principieel, dat was de kwestie.

Ingewikkelder nog zijn de verkiezingen voor de waterschappen. De verwarring komt tot uiting in een tekening door Willeke (Nederlands Dagblad, 20 maart 2019).

Hoe vertaalt zich een partijvisie in het beleid van het waterschap? Ik zocht naar tegeltax (belasting voor een betegelde tuin), maar dat valt onder de gemeenten. En wat zijn de consequenties van medicijnen in het afvalwater of je dat aanpakt bij de bron of met een filter? Want die vraag werd wel door de waterschappen beantwoord.

Toen bedacht ik: wie hebben de meest passende namen voor de waterschappen? Er zijn twee kandidaten: de heer Boot en de heer Poldervaart. Die laatste vond ik nog wel het meest van toepassing. Zo’n man hoort gewoon in het waterschap.

Maar uiteindelijk bood de stemwijzer voor de waterschappen uitkomst. En vanwege de verkiezingen voor Provinciale Staten eten we vanavond provinciale rijst.