Laat ik het eens over Marxloh hebben. De plaats is een deelgemeente van de stad Duisburg. Vorige week fietste ik een rondje Westelijk Ruhrgebied en ik raakte geïntrigeerd door de sfeer in dit 'little Istanbul'.
Aan de westzijde van de stad bevinden zich uitgestrekte industrieterreinen. Voor een deel is het vergane glorie die is opgenomen in de ‘Route der Industriellen Architektur’, zoals de Zeche Thijssen. Maar voor een ander deel is de industrie nog volop in bedrijf. De helft van het grondgebied van de deelgemeente is in gebruik voor meestal grootschalige industrie. De fabrieken van Thijssen-Krupp-Stahlwerk (met o.a. twee hoogovens) strekken zich kilometers lang langs de rechteroever van de Rijn uit.
De oude rijksstraatweg van Duisburg naar Wesel loopt dwars door het centrum van Marxloh. Ik was al eens eerder over deze straat gefietst, maar nu viel het geheel mij veel meer op. Langs de kaarsrechte Weselerstrasse bevinden zich in architectonisch opzicht mooie gebouwen uit de jaren ’20. Wat nog meer opvalt zijn de vele Turkse zaken met bruidskleding. Dit wordt wel de ‘bruiloftsmijl’ genoemd. Er zijn meer dan veertig bruidszaken en aanpalend vind je tal van juweliers om bijpassende sieraden te kopen. Mocht je trek krijgen, dan zijn er Turkse bakkers die je alvast van heerlijke en heel zoete taarten laten proeven.
Er wonen mensen met 90 verschillende nationaliteiten in Marxloh. Bijna 70% van de inwoners heeft geen Duitse achtergrond en de grootste groep bestaat uit Turken, oftewel ‘kalkoenen’ (Turkey) zoals op mijn scherm verscheen. Van die Turkse inwoners kunnen deze zaken niet leven, maar uit heel Duitsland en ook uit Nederland komen aanstaande bruiden hier jurken passen.
In de jaren ’20 beleefde Marxloh door de industriële expansie een ongekende welvaart. De Weselerstrasse had het grootste winkelbestand van de regio. De crisisjaren leidden tot een tijdelijke inzinking, maar toen de welvaart toenam gooide de Tweede Wereldoorlog roet in het eten. Het grootste deel van de stad ten westen van de Weselerstrasse, inclusief de industrie, werd platgebombardeerd.
Het duurde tot halverwege de jaren ’50 voordat de groei weer goed op gang kwam. Eén van de oorzaken was dat lang niet duidelijk was of de fabrieken van Thijssen-Krupp weer volledig in bedrijf zouden komen. In de jaren ’60 en ’70 was het weer ‘booming business’ in Marxloh. Er werden veel werknemers uit Turkije aangenomen om het tekort aan arbeidspotentieel aan te vullen. Totdat de crisis in de staalindustrie ontstond. Binnen een paar jaar was er sprake van een grote werkloosheid. Veel mensen met een Duitse achtergrond vertrokken. Het percentage ‘allochtonen’ daarentegen verdubbelde in enkele jaren tijds.
In 2005 waarschuwde de politie van de deelstaat Nordrheinland-Westfalen dat de situatie in Marxloh onbeheersbaar werd. Er was sprake van ‘no go areas’ waar clans van grote Turkse families de dienst uit maakten. Als zichtbaar voorbeeld van de toegenomen problemen stapelden zich in de hele stad illegale vuilstortplaatsen op: iedereen deed kennelijk wat goed leek in eigen ogen.
Van dat alles heb ik niets gemerkt. Ik was overdag in Marxloh. De sfeer was gemoedelijk, maar wel opvallend buitenlands. De plaats wordt ook wel ‘little Istanbul genoemd. Eigenlijk zocht ik een Duitse broodjeszaak voor een broodje gezond, maar die kon ik niet vinden. En een bruidsjapon, die heb ik weer niet nodig.
Opvallend vond ik dat – ondanks de duidelijk mediterrane uitstraling – er weinig vrouwen met hoofddoeken in het straatbeeld te zien zijn. Moeten die vrouwen binnen blijven? Nee: een verklaring is dat de bevolking van Marxloh een gematigde islamitische achtergrond heeft, waarbij vrouwen – ook in de moskee – bestuurlijke taken kunnen vervullen.
Maar dat Marxloh niet onveilig voelt komt ook omdat het inmiddels weer beter gaat met de plaats. Net zoals andere steden in het Ruhrgebied kent Marxloh tal van problemen en zijn er grote tegenstellingen. De werkloosheid in de stad Duisburg behoort tot de hoogste van Duitsland (boven de 13%) en in de deelgemeenten Hamborn en Marxloh ligt de (langdurige) werkloosheid nog hoger (20%): dat is drie maal zo hoog als het Duitse gemiddelde.
Maar tegelijkertijd is er sprake van een nieuw perspectief. De plaats wordt ook meer trendy met een groot en levendig winkelbestand, op tal van plekken veel renovatie van woongebouwen, aanleg van fietsvoorzieningen en een uitstekend openbaar vervoer. Soms moet je als plaats door een dal waarna het herstel weer in kan zetten.
Een mooie fotoserie over Marxloh is te vinden bij de Nederlandse fotograaf Peter van Tuijl: https://new.fotopetervantuijl.nl/?page_id=602
henk 50 