In de loop van de jaren heb ik een aantal malen een training 'gesprekstechniek' moeten volgen. Ik ben niet zo technisch en zo'n training vond ik een twijfelachtig genoegen. Het cirkelgesprek kende ik nog niet. Het werd mij door blogvolger Henk R in de schoot geworden, waarvoor mijn dank!
Een tijdje geleden belandde ik in de situatie van het cirkelgesprek. Tijdens en achteraf dacht ik: ‘Waar zijn we nu helemaal mee bezig?’ Nu weet ik het: met het cirkelgesprek. Dat is een gesprek waar geen einde aan komt. Je blijft alsmaar in hetzelfde cirkeltje ronddraaien, maar je komt geen stap verder.
In deze gesprekken was de gesprekspartner een mevrouw die er heilig van is overtuigd dat de corona-pandemie geen pandemie is maar een plandemie. Het is allemaal bekokstoofd door het WEF, het virus is bewust gekweekt en de vaccinaties zijn bedoeld om het grootste deel van de wereldbevolking uit te roeien. Alle maatregelen die de verspreiding van het virus tegen moesten gaan pasten allemaal in dat plan. Ze wilde zich dan ook niet aan de maatregelen houden en uiteraard al helemaal niet gevaccineerd worden.
Ik volgde destijds vijf corona-sceptische sites en ontdekte steeds meer weinig onderbouwde opvattingen, die echter nooit gecorrigeerd werden. Dus die zaken legde ik dan ook aan deze mevrouw voor. Ik dacht: ‘Misschien gaat ze iets anders denken.’ De overheid maakt fouten, maar iemand als Willem Engel neemt ook van alles niet serieus. Maar hoe meer ik dat soort vragen stelde, des te meer was ze er van overtuigd dat zij gelijk had.
Dat mechanisme kende ik uiteraard wel uit mijn werk, maar dan ging het om cliënten. Maar waarom zou ik met die vrouw niet op basis van wederzijdse redelijke argumenten in gesprek kunnen gaan? Overigens hebben we ook tal van familieleden die in deze hoek zitten, maar daar zijn we geen discussie mee aan gegaan. Met deze mevrouw dus wel. Dat werd dus een cirkelgesprek, maar dan op de app en via de mail. We zijn allebei geen stap verder gekomen.
Ingegraven stellingen
Het belangrijkste kenmerk van een cirkelgesprek is dat beide partijen tegenoverliggende opvattingen hebben over een probleem. Ze graven zich in en herhalen hun argumenten met de verdiensten van de eigen positie tot dat één of beide uitgeput is en opgeeft. Dit is wat we cirkelvormige gesprekken noemen.
Het is één van de meest voorkomende reacties die we hebben bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis, aldus de Vlaamse orthopedagoge Annemie Declerq. Instinctief blijven we maar onze argumenten herhalen in de hoop dat de ander dan wel anders gaat denken.
Cirkelvormige gesprekken kunnen uren, dagen, weken, maanden, jaren, zelfs een leven lang meegaan.
Declerq: “Die herhaling is zelden effectief. Het tast zelfs onze kwaliteit van leven aan, maar ook dat van de ander. Daarom raad ik ten zeerste af dat te doen.”
Cirkelvormige gesprekken kunnen uren, dagen, weken, maanden, jaren, zelfs een leven lang meegaan.
Waarom ga je hier mee door? Omdat je nog altijd de hoop hebt dat de ander van gedachten zal veranderen. In de normale communicatie is dat zo, maar er zijn omstandigheden waarbij die hoop ijdele hoop is. Annemie Leclerq noemt daarbij specifiek communicatie met mensen met een persoonlijkheidsstoornis. Daarbij denk ik dan aan mensen met narcisme of met een borderline persoonlijkheidsstoornis. Maar ik denk ook dat het vastlopen breder ligt dan alleen bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis.
Mensen met een ernstige persoonlijkheidsstoornis veranderen zelden van mening. Je zou verwachten dat je het na twee of drie gesprekken op zou geven. Tóch ga je door. Wat is er aan de hand?