Oosthuizen

De ware puberteit duurt, volgens Loesje, je leven lang. Maar toen ik qua levensjaren nog een puber was fietste ik regelmatig langs Oosthuizen, maar niet er door. Het dorp lag aan de overkant van het water.

De bedoeling was op die dagen om de boot vanuit Enkhuizen naar Urk te halen. Ik moest dus wel een beetje doortrappen, er zat een deadline qua tijd aan mijn route vast. Vanuit Urk fietste ik dan weer verder naar Drenthe waar ik bomen ging zagen. Vandaar dat er in Drenthe zo weinig bomen staan.

Maar ik zou het over Oosthuizen hebben. Dat ik Oosthuizen niet binnen ben gefietst mag een wonder heten. De plaats had namelijk voor mij een magische klank. Dat was te wijten of te danken aan mijn vader, die een groot liefhebber van orgels was. En in Oosthuizen stond volgens hem het oudste orgel van Nederland. Dat orgel staat in de Grote of Sint-Nicolaaskerk. De kerk werd gebouwd tussen 1511 en 1518. Men vermoedt echter dat het orgel nog ouder is. Als dat waar is, is het dan ook mogelijk het oudste bespeelbare orgel in Nederland.

De Ringvaart langs de Beemster in Oosthuizen

Echter: óf het waar is, is in nevelen gehuld. Er bestaan geen stukken die aangeven wanneer het orgel daadwerkelijk gebouwd is. Wel staat vast dat tijdens de Beeldenstorm (1566) het orgel buiten gebruik is gesteld en het altaar uit de kerk verwijderd is. Aanvankelijk waren de calvinisten tegen het orgel, nu zijn de meesten de grote orgelfans, maar niet alzo in Schotland waar het orgel in veel kerken nog steeds taboe is. “We don’n believe in organs.”

Avondlicht langs de Ringvaart

Omdat de gemeentezang zonder orgel steeds moeizamer verliep heeft men na enkele tientallen jaren het orgel toch weer in gebruik genomen. Daarna volgden nog diverse restauraties. Tijdens de laatste restauratie (rond 2003) werd geprobeerd om het orgel zoveel mogelijk zijn authentieke klank te laten behouden, dan wel terug te laten krijgen. Oud of iets minder oud, “met de middentoonstemming en de weerbarstige klank behoort dit orgel tot één van de meest bijzondere orgels van Nederland.” Organisten moeten goed hun muziek uitkiezen, want het orgel is nog op klassieke wijze gestemd. Een muziekstuk uit de 19e eeuw op je programma zetten schijnt op dit orgel geen succes te zijn.

Panoramafoto van Oosthuizen

Oosthuizen is een zeer oude plaats, die vermoedelijk al in 922 in de boeken vermeld staat. Het dorp lag in feite op een smalle landengte tussen de Zuiderzee en de woelige Beemster. Het was altijd paniek op de zolders bij storm, totdat de plannen van Leeghwater uitgevoerd werden en de gevaarlijke Beemster zijn waterkracht verloor.

De Grote Kerk van Oosthuizen bij avond

De oude delen van het dorp liggen dan ook op een dijk: daar had je grotere kansen om droge voeten te houden. Daar vind je nog steeds de meest historische bebouwing. Voor de rest is Oosthuizen vooral een forensendorp, met woonwijken die je overal in Nederland aantreft. Vroeger had Oosthuizen een station, maar de treinen uit Hoorn zoeven nu op bijna volle vaart het dorp voorbij. Eergisteren raakte de trein een auto op de plaatselijke overweg, de trein kwam tot stilstand, maar de auto bleek onvindbaar. Achteraf bleek dat de bestuurder gewoon met beschadigde auto door was gereden, zijn naam was Haas(t).

Avondlucht langs de Ringvaart

Oosthuizen telt zo’n 3300 inwoners. Sinds kort maakt de plaats onderdeel uit van de gemeente Edam/Volendam. Binnen die gemeente kreeg de PVV bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen de meeste stemmen. Anders ligt het bij de verkiezingen voor de gemeenteraad. Daarbij wordt vooral op Lokalo’s gestemd. De partij Zeevangs Belang kreeg toen bijna 500 stemmen, en de VVD als tweede partij 110 stemmen.

Oosthuizen was berucht vanwege het grote aantal verkeersongevallen, maar dat aantal is na het jaar 2000 sterk gedaald. In 2022 werden 17 ongelukken gemeld. Ik was het niet, want ik fietste in 2022 niet door Oosthuizen.