Narcisme en hechting

Naar mijn mening hebben narcisme en onveilige hechting alles met elkaar te maken. Maar is dat ook zo? Of is het een idee dat uit mijn brein is ontsproten en dat nergens op is gebaseerd? 

Mijn gedachte is gebaseerd op het idee dat narcistische mensen niet goed in staat zijn tot samenspel. Andere mensen zijn voor hen bedreigend en dus moeten ze ‘gecontroleerd’ worden. De narcist is als kind in zijn spel en als volwassene in zijn werk en in relaties vooral bepalend, controlerend naar anderen toe.

We laten iemand die hier uitgebreid studie naar heeft verricht aan het woord. “In overeenstemming met eerdere rapporten in onze studie was pathologisch narcisme, significant en substantieel geassocieerd met onveilige hechtingsstijlen bij zowel niet-klinische als klinische deelnemers.” Dus of mensen narcistisch zijn en buiten de hulpverlening blijven, of dat ze professioneel hulp krijgen, in beide gevallen zagen de onderzoekers dat er sprake was van onveilige hechting. Het gaat daarbij zowel om de polen ‘grandiositeit’ als ‘kwetsbaarheid’. Bij grandiositeit zie je het zichzelf opblazen, bij kwetsbaarheid het snel gekrenkt en gekwetst worden.

Angstig-vermijdend gehecht

Bij het narcisme lijkt vaak sprake te zijn van angstig vermijdende hechting. Dat wil zeggen dat de persoon het liever allemaal zelf in zijn eentje regelt: hulp zoeken is er niet bij. Mensen met narcisme zijn vooral met zichzelf bezig waardoor ze minder energie over hebben om te investeren in gelijkwaardige relaties met anderen.

In feite is er sprake van een diepe onderliggende angst om anderen te vertrouwen en om afhankelijk te zijn van anderen. En als je bang bent om je aan anderen over te geven, dan kun je die ander vermijden, maar je kunt ook de baas gaan spelen over de ander. Beiden kunnen een rol spelen bij narcisme.

Neem de man die solist is in zijn werk (hij kan niet tegen zijn collega's op), maar die thuis alles doet om zijn vrouw en kinderen onder controle te houden.

Coping

Het beeld lijkt gewettigd dat de dominante neiging die mensen met narcisme hebben ten opzichte van anderen terugkomt in de manier waarop ze met stress en tegenslag omgaan (coping). Ze zijn niet voldoende in staat om tegenslag op een gezonde manier te incasseren. Een klein steentje in de schoen kan leiden tot een groot ongemak voor de omgeving.

Zoals bij de manager die een kleine oneffenheid binnen de organisatie meteen straft met ontslag, omdat hij naar buiten toe de schijn op wil houden dat hij alles onder controle heeft. 

De narcist maakt gebruik van primitieve afweermechanismen, die eigenlijk niet passen bij zijn leeftijd. Hij is een klein kind in een groot lijf. Krenking, woede, afgunst en agressie liggen dicht onder de oppervlakte.

Vertaal je dat in termen van hechting, dan zie je dat de narcist niet gewend is om te delen. Hij zoekt het allemaal in zijn eentje uit en dat doet hij door geen hulp te vragen, maar door de ander te domineren. Er zit veel stress in het eigen lichaam en dat leidt gemakkelijk tot een overmate aan primitieve reacties.

Therapie

Narcistische mensen stappen niet gemakkelijk naar de therapeut. Dan moeten ze de controle uit handen geven. Om dezelfde reden wijzen ze mediation af totdat ze geen kant meer uit kunnen.

Voor de therapeut houdt dit gegeven in dat de behandeling ‘low level‘ moet zijn. De narcist is zeer gevoelig voor elke vorm van mogelijke kritiek, die namelijk als afwijzing wordt ervaren.

Een narcistische manager die gewend is met grote stappen door de organisatie te benen en direct beslissingen te nemen zal zich ergeren aan het tempo van de behandeling (‘zonde van de tijd’).

Maar als de therapeut zich laat opjagen door deze patiënt leidt dat tot grote brokken omdat hij te snel wordt geconfronteerd met zijn eigen mogelijke tekortkomingen.

THE STRUCTURE OF PATHOLOGICAL NARCISSISM AND ITS
RELATIONSHIPS WITH ADULT ATTACHMENT STYLES:: A
Study of Italian Nonclinical and Clinical Adult Participants
Andrea Fossati, Judith Feeney, Aaron Pincus, Serena Borroni, and Cesare Maffei, 2014